Adres: Tum (Łódzkie)
+większa mapa

Tum pod Łęczycą: romańska kolegiata, pierwsza siedziba Trybunału Konstytucyjnego

25.03.2016 Michał Prysłopski

Zagubiony wśród pól Ziemi Łęczyckiej prawdziwy skarb: potężna kolegiata będąca kwintesencją geometrycznej romańskości. Piastowski Partenon, który jest ufny swoim idealnym proporcjom i nie potrzebuje fikuśności ozdób, by zadziwić. Był świadkiem pierwszego w naszej historii sporu o znaczenie zapisów Ustawy Zasadniczej.

Obrazek niżej podpisany
Michał Prysłopski
Kolegiata w łęczyckim Tumie
Kolegiata w łęczyckim TumieKolegiata w łęczyckim TumieKolegiata w łęczyckim TumieKolegiata w łęczyckim Tumie

Wszyscy jednogłośnie oświadczają „Kto zabrałby zboże ubogim bądź gwałtem, bądź jakimkolwiek podstępem, lub kazałby zabierać, niech będzie wyklęty.*

Archikolegiata w Tumie pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i Św. Aleksego jest z nami już ponad 850: konsekrowana po raz pierwszy 21 maja 1161. Powstała w ówczesnym centrum Polski, gdzie zapadały kluczowe decyzje o ustroju państwa Lechitów. Pierwszym aktem quasi-konstytucji był testament Krzywoustego (ustalony ok. 1115). Po śmierci Bolesława w 1138 roku jego synowie i możnowładcy przez dziesięciolecia spierali się o praktyczne znaczenie zapisanego w nim „senioratu”. Miejscem wielu z tych debat była Łęczyca i tu w końcu w 1180 roku na połączonym zjeździe książąt z synodem biskupów ustalono zwierzchnictwo Kazimierza Sprawiedliwego a do tego prawo podatkowe broniące poddanych przez wyzyskiem fiskalnym i fałszowaniem monet uwielbianym przez Mieszka Starego.

Sama budowla nie miała szczęścia i przez wieki cierpiała razem z Polską: niszczona po kolei przez Litwinów, Krzyżaków i Szwedów. Wreszcie w czasie Bitwy nad Bzurą Niemcy zainstalowali w niej stanowisko kierowania artylerią, skutecznie zniszczone wraz ze znaczną częścią budynku przez Wojsko Polskie. To ostatnie wydarzenie jest jakimś echem lemańskiej tradycji wykorzystywania jako tarcz żywych ludzi i cennych zabytków od Głogowa po Monte Cassino.

Szczęśliwie po Wojnie kolegiatę odbudowano w pierwotnej, romańskiej formie. Jest teraz, obok Drzwi Gnieźnieńskich najwspanialszym zabytkiem piastowskiej Polski. Choć wiele innych budowli ma starsze fundamenty, to mury mają one już wielokrotnie przebudowywane.

* Cytat z kroniki Mistrza Wincentego za Andrzej Nowak „Dzieje Polski”

Zobacz zdjęcia jako osobne strony: Kolegiata w łęczyckim Tumie * Kolegiata w łęczyckim Tumie * Kolegiata w łęczyckim Tumie * Kolegiata w łęczyckim Tumie * Kolegiata w łęczyckim Tumie

Komentarze użytkowników

Na razie brak komentarzy na ten temat...

Dodaj własny komentarz

Twój pseudonim:
Komentarz: